داشتن تمرکز یکی از مهم ترین پایه های یادگیری است. متاسفانه تعداد زیادی از دانش آموزان به علت داشتن عدم تمرکز سر کلاس قادر به یادگیری نیستند و همین امر موجب عقب افتادن از درس ها و افت تحصیلی در دانش آموز می شود که تاثیرات مخربی را در آینده فرزند شما خواهد داشت. در ادامه مطلب شما را با چگونگی افزایش تمرکز در دانش آموزان آشنا خواهیم کرد.
بیشتر دانش آموزان با آن که با دقت و تمرکز سر کلاس درس حاضر می شوند، اما در موقع تدریس معلم پس از چند دقیقه حواسشان کاملاً پرت می شود و زمانی هم که به خود می آیند چند دقیقه ای از وقت کلاس گذشته است، درحالی که آنها ذهن خود را با افکار پراکنده مشغول کرده بودند.
برای جلوگیری از حواس پرتی و عدم تمرکز دانش آموزان لازم است تا ابتدا عوامل ایجاد حواس پرتی شناخته و در صورت امکان با آنها مقابله کرد و یا اثرشان را کم رنگ تر نمود. عوامل ذهنی و محیطی مختلفی در این زمینه دخیل هستند که سعی در بررسی هر چه بهتر آنها داریم.
مشغله ذهنی دانش آموز شامل مواردی از قبیل: درد، رنج، غم و غصه، اضطراب و نگرانی، گرسنگی و تشنگی، ترس، خشم و شادی، بیماری های گوناگون، بی علاقگی به موضوع درسی، فشارهای روانی. گاهی برخی حوادث و اتفاقات، فضای روانی فرد را دچار اختلال میکند، در برخی موارد، دانش آموز احساس میکند نیاز ندارد یک موضوع خاص را یاد بگیرد و همین، باعث عدم تمرکز او نسبت به آن موضوع می شود. کمبود محبت و نشاط در خانواده، احساس نا امنی، توقعات بیش از ظرفیت.
یکی از راه های مقابله با این مسئله، تقسیم کردن اشتغالات به دو مقوله ضروری و غیر ضروری یا دارای اولویت اول و دوم است تا انسان با یک برنامه ریزی حساب شده و دقیق، به آن چه اولویت بیشتری دارد، توجه نموده، دایره مشغولیات را فقط به همان مقوله اختصاص دهد و محدود کند و از صرف فکر و اندیشه خود در مسائل تفننی و روزمره دیگر که جنبه ثانوی دارد، خودداری کند. با این روش، می توان پراکندگی ذهنی را کاهش داد؛ زیرا هر اندازه تنوع و تعدد افکار بیشتر باشد، از تعمق، دقت و تمرکز فکر در آن باره کاسته می شود و هر قدر تعداد موضوع ها و مسائلی که به آنها می اندیشیم، کمتر و محدودتر باشد، بر عمق و غنای فکر در آن زمینه افزوده خواهد شد.
همان طور که بیان شد، تمرکز فکر، یک توانایی ذهنی و روحی است که جنبه اکتسابی دارد و در هر امر اکتسابی، تمرین و تکرار و استمرار بخشیدن به آن، شرط اساسی دست یابی به هدف است. برای تمرکز فکر نیز تمرین و ممارست، ضروری است. تمرین در این زمینه، این گونه است که باید در ابتدا کلمه دل خواهی مثلاً «دوستی» را در نظر گرفته و آن را روی یک برگه یادداشت بنویسید و با قرار دادن ساعتی در مقابل خود، به مدت یک دقیقه، سعی کنید فقط و فقط به این واژه بیندیشید و از نفوذ افکار نامربوط و مزاحم در حوزه فعالیت ذهن خود پرهیز کنید.
یکی از شیوه های مؤثر و عملی در تمرکز فکر، استفاده از فن رهاسازی عضلانی است. در این روش، فرد در محلی آرام و در صورت امکان، بر روی صندلی راحتی می نشیند و سعی می کند به تدریج عضلات بدن را از حالت انقباض به انبساط برساند؛ به این ترتیب که ابتدا از عضلات دست و انگشتان شروع کرده، آنها را ابتدا منقبض نموده، سپس شل و آزاد می کند و آن چنان در انبساط بخشیدن به آنها تلاش می کند که گویی آنها جزء بدن او نیستند و سنگینی ندارند. همین عمل را برای دست دیگر و پاها و قسمت های میانی بدن نیز انجام می دهد تا جایی که تمام عضلات بدن، به رهاسازی کامل برسد. در این صورت، متوجه روح و روان خود می شود.
برای خودتان وقت بگذارید! یکی از علل اصلی عدم تمرکز وجود مشغله های ذهنی است؛ این که فکر کنید چون سن فرزندتان کم است پس طبیعتا نباید مشغله ذهنی هم داشته باشد تصوری کاملا اشتباه است؛ کودک در سنین پائین مشغله های متناسب با سن خود را دارد؛ البته انجام این عمل در هر سنی برای افزایش تمرکز توصیه می شود. این کار، علاوه بر تأثیر اخلاقی، تمرینی برای تمرکز فکر است.
نگه داشتن تصاویر ذهنی دل خواه، توانایی تمرکز را به نحو چشم گیری افزایش می دهد. امتیاز این روش، آن است که فرد در همه احوال می تواند به آن بپردازد و بدون هیچ گونه زمینه یا مقدماتی و در هر شرایط و موقعیتی، از این روش استفاده کند. کافی است فرد هر روز چند نوبت و به مدت چند دقیقه، به تصاویر دل خواه خود، تمرکز نماید تا اثرات آن را مشاهده و تجربه کند و به این صورت، تمرین تصویر ذهنی را به اجرا گذارد.